• Το σύνδρομο εξόδου θώρακα [Thoracic outlet syndrome, TOS] είναι μια κατάσταση που προκύπτει απο συμπίεση των νεύρων ή της αρτηρίας και φλέβας [υποκλείδια αγγεία] καθώς βγαίνουν απο τον θώρακα στην βάση του τραχήλου [λαιμός].

• Ο χώρος εκεί είναι πολυ στενός, καθώς όλα αυτά τα στοιχεία περνάνε ανάμεσα στην κλείδα και την πρώτη πλευρά, οπότε ακόμη και με αλλαγές θέσης/στάσης είναι εύκοο να συμπιεστούν. Χωρίζεται δε σε δύο περαιτέρω τμήματα απο την κατάφυση του σκαληνού μυ στην πρώτη πλευρά. Ακόμη και άνθρωποι χωρίς TOS μπορεί να παρουσιάσουν συμπτώματα απο συμπίεση σε ορισμένες θέσεις, όπως μούδιασμα κατά την υπεραπαγωγή του άκρου στον ύπνο.

Στις περισσότερες περιπτώσεις [80%] τα συμπτώματα προέρχονται απο συμπίεση των νεύρων [βραχιόνιο πλέγμα].

• Πόνος ή μούδιασμα στον ώμο.

• Τσιμπήματα στα δάκτυλα.

• Το άκρο συνήθως είναι κρύο.

• Τα συμπτώματα επιτείνονται με την ύψωση του ώμου ή όταν κανείς σηκώνει βάρος.

• Σε πιο χρόνιες περιπτώσεις ο πόνος μπορεί να αντανακλά στην βάση του τραχήλου ή και στην βάση του κρανίου, οι δε μυς του ώμου μπορεί να ατροφήσουν.

Αρτηρία:

• Κρύο άκρο.

• Πόνος ή αδυναμία χρησιμοποίησης του άκρου  [πχ. στο άπλωμα των ρούχων].

• Πόνος στα δάκτυλα.

• Αν η αρτηρία αποφραχτεί τότε τα συμπτώματα γίνονται πιο έντονα και μόνιμα.

Φλεβα:

• Κυανωτική [μπλε] εμφάνιση του άκρου.

• Οίδημα [πρήξιμο] και εμφανείς φλέβες κάτω απο το δέρμα.

• Συμπτώματα θρομβοφλεβίτιδας σε μερικές περιπτώσεις [πρωτοπαθής μασχαλιαία θρομβοφλεβίτιδα]

Το σύνδρομο θωρακικής εξόδου αφορά συνήθως νεαρές λεπτές γυναίκες και πολύ σπανιότερα άνδρες με πολύ έντονη μυική υπερτοφία απο άσκηση. Τα αίτια μπορεί να είναι:

• Παρουσία υπεράρριθμης αυχενικής πλευράς [0,5-1% του πληθυσμού, αλλά δεν προκαλούν πάντα συμπτώματα].

• Υπερτροφία ή ανώμαλη κατάφυση του σκαληνού μυ στην 1η πλευρά.

• Τραύμα του τραχήλου απο υπερέκταση μπορεί επίσης να προκαλέσει οξύ TOS.

​

Το ιστορικό και τα συμπτώματα, μαζί με την παρουσία θετικών κλινικών δοκιμασιών [Tinel & Allen test] θέτουν την υποψία.

• Ακτινογραφία θώρακα & τραχήλου για την κατάδειξη υπεράρριθμης αυχενικής πλευράς.

• Υπερηχογράφημα της αρτηρίας και φλέβας μπορεί να δείξει στενώσεις ή αποφράξεις,

• Ηλεκτρομυογράφημα και δοκιμασίες νευρικής αγωγιμότητας [δεν είναι τόσο ακριβείς].

• Αρτηριογραφία και φλεβογραφία, με τα χέρια στο πλάι του κορμού αλλά οπωσδήποτε υψωμένα.

• Αξονική  και Μαγνητική τομογραφία, συχνά με χορήγηση σκιαστικού ώστε να παραχθεί και ψηφιακή αγγειογραφία.

​

Σε ήπια συμπτώματα, η συντηρητική θεραπεία με ειδικές ασκήσεις και αποφυγή ορισμένων κινήσεων ή θέσεων μπορεί να είναι επωφελής.

Η χειρουργική θεραπίια εινδείκνυται πάντα οταν συμπιέζεται η αρτηρία η ή φλέβα, και όταν τα νευρολογικά συμπτώματα είναι σοβαρά. Μπορεί να επιχειρηθεί:

• σκαληνεκτομή [διατομή του μυ],

• αλλά η θεραπεία εκλογής είναι η αφαίρεση της 1ης πλευράς με προσπέλαση απο την μασχάλη. Μπορεί επίσης να αφαιρεθεί και η υπεράρριθμη πλευρά [άν υπάρχει] απο την ίδια οδό.

• Σε περιπτώσεις οξείας πρωτοπαθούς μασχαλιαίας θρομβοφλεβίτιδας, πρέπει να προηγηθεί θρομβόλυση για αποκατάσταση της βατότητας, ακολουθούμενη σε 24-48 ώρες απο διαμασχαλιαία αφαίρεση της πλευράς,

• Σε χρόνια απόφραξη της αρτηρίας μπορεί να χρειαστεί αρτηριακή παράκαμψη.

​

Η διαμασχαλιαία αφαίρεση έχει πολλά πλεονεκτήματα σε σχέση με τις άλλες μεθόδους και προσπελάσεις.

• Ο εγχειρητικός χρόνος είναι πολύ λιγότερος.

• Διατέμνει τον σκαληνό μυ και τις ινώδεις ταινίες και αφαιρεί την υπεράρριθμη πλευρά απο την ίδια οδό.

• Η ουλή βρίσκεται ακριβώς κάτω απο την γραμμή των τριχών της μασχάλης οπότε φαίνεται δύσκολα, το δε αισθητικό αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό.

• Ο κίνδυνος επιπλοκών και βλάβης άλλων στοιχείων είναι πολύ μικρός.

Ο χειρουργός αφαιρεί την πρώτη πλευρά πλήρως.

• Το τραύμα κλείνεται πολύ πιο εύκολα και ράβεται με απορροφούμενα ράμματα, αφού έχει τοποθετηθεί μια παροχέτευση κενού..

• Μια και οι επιπλοκές [αιμάτωμα και πνευμοθώρακας] συνήθως συμβαίνουν αμέσως μετά το χειρουργείο, άν την επόμενη μέρα η ακτινογραφία θώρακα ειναι καθαρή, η παροχέτευση αφαιρείται κοι ο ασθενής πηγαίνει στο σπίτι του με μόνο μία βραδιά παραμονής στο νοσοκομείο.

• Υπάρχει ένας μικρός κίνδυνος βλάβης των νεύρων, αλλά είναι μικρότερος απο  1%.

• Η προγνωση είναι καλή με εξαιρετικό έως καλό αποτέλεσμα στο 80-93%. 

• Υπάρχει όμως κίνδυνος υποτροπής των συμπτωμάτων μετά απο πολλά χρόνια, λόγω δημιουργίας ουλής και σμίκρυνσης του χώρου [10-30%].