• Καθώς η αρτηριοσκλήρωση χειροτερεύει, προκαλεί στενώσεις και αποφράξεις των αρτηριών, συχνότερα δε απο όλες τις αρτηρίες πάσχει αυτή που μεταφέρει το αίμα στο πόδι [επιπολής μηριαία]. Το αποτέλεσμα είναι οτι δεν μπορεί να φτάσει αρκετό αίμα στους μυς, ιδιαίτερα όταν οι απαιτήσεις σε οξυγόνο αυξάνονται με την άσκηση.

• Τότε στέλνεται ένα σήμα στον εγκέφαλο [πόνος, κράμπα] που αναγκάζει το άτομο να σταματήσει να περπατά. Σε λίγα λεπτά το αίσθημα υποχωρεί και το περπάτημα μπορεί να συνεχιστεί πάλι για κάποιο διάστημα, μέχρις ότου σταματήσει ξανά για τον ίδιο λόγο. 

• Αυτό το διακοπτόμενο περπάτημα λόγω πόνου λέγεται χωλότητα [διαλείπουσα].

• Το κλινικό ιστορικό και η εξέταση απο αγγειοχειρουργό είναι το πιο σημαντικό.

• Η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στον αστράγαλο με Doppler είναι η πιο απλή και αρκετά ειδκή εξέταση.

  • Σε φυσιολογικές καταστάσεις η πίεση της αρτηρίας στον αστράγαλο πρέπει να είναι η ίδια με εκείνη στο χέρι, ή και λίγο μεγαλύτερη, με λόγο αστράγαλος/βραχίονας=1.

  • Σε άτομα με αρτηριοσκλήρωση και στενώσεις ή αποφράξεις, η πίεση στον αστράγαλο είναι μικρότερη, με λόγο

  • κάτω απο 0,8 σε ήπια χωλότητα [ήπια συμπτώματα],

  • κάτω απο 0,6 σε σοβαρά συμπτώματα,

  • κάτω απο 0,4 σε περιπτώσεις με πολύ σοβαρή ισχαιμία [κρίσιμη] που επαπειλεί το άκρο.

Πολλές φορές θα χρειαστούν και πιο ειδικές εξετάσεις, όπως

• Υπερηχογράφημα

• Αγγειογραφία 

• Αξονική τομογραφία με ψηφιακή αγγειογραφία.

​

Δυστυχώς ΟΧΙ !

• Η κατάσταση μπορεί όμως να βελτιωθεί σταδιακά, καθώς ανοίγουν παράπλευρες αρτηρίες και αναδιανέμεται η ροή αίματος προς το άκρο.

• Πολλοί ασθενείς παρατηρούν βελτίωση μέσα σε 2-3 μ'ηνες απο την έναρξη των συμπτωμάτων,

• Με εξάσκηση και συντηρητική αντιμετώπιση [ασπιρίνη, απώλεια βάρους, ρύθμιση πίεσης, διακοπή καπνίσματος κλπ] η απόσταση που κανείς περπατά μέχρις ότου εμφανιστεί ο πόνος μπορεί να αυξηθεί κατά 120%.

​

Η επίπτωση της διαλείπουσας χωλότητας εξαρτάται απο την ηλικία, τον τρόπο ζωής και την ύπαρξη επιβαρυντικών παραγόντων.

• Είναι πολύ μικρή κάτω απο τα 60, αλλά αυξάνεται με την ηλικία [2,4% σε άτομα 61-70 ετών].

• Λιγότερο απο 10% των ατόμων με αρτηριοσκλήρωση έχουν συμπτώματα,

• Λιγότερο απο 10% των αρρώστων με συμπτώματα θα αναπτύξουν κρίσιμη ισχαιμία [μια κατάσταση όπου επαπειλείται το άκρο]. Εν τούτοις, στο 50-60% θα υπάρξει κάποια χειροτέρευση σε 2-3 χρόνια.

• Μέσα σε έναν χρόνο, 2% των αρρώστων με διαλείπουσα χωλότητα μπορεί να χρειαστούν κάποια μορφή ακρωτηριασμού και 6% θα χρειαστεί να υποβληθούν σε κάποια επέμβαση [χειρουργική μηροιγνυακή παράκαμψη ή ακτινολογική παρέμβαση, συνήθως αγγειοπλαστική].

​

Σταματείστε το κάπνισμα και συνεχίστε να περπατάτε τουλάχιστον για μια ώρα την ημέρα.

• Πάρτε έναν αντιαιμοπεταλιακό παράγοντα [ασπιρίνη η κλοπιδογρέλη],

• Ρυθμίστε την διατροφή σας. Τρωτε πιο πολύ ότι φυτρώνει [λαχανικά, δημητριακά, όσπρια], οτι πέφτει απο τα φυτα στο εδαφος [φρούτα], ότι πετάει [πουλερικά] και οτι κολυμπάει [ψαρια], δηλαδή αποφύγετε τα ζωικά λίπη.

• Μειώστε την χοληστερίνη σας, είτε με δίαιτα, απώλεια βάρους και εξάσκηση, είτε με φάρμακα [στατίνες].

• Μειώστε την αρτηριακή πίεση σε κάτω απο 140/85 [συνήθως με φάρμακα].

​

Ενας μεγάλο αριθμός ατόμων με διαλείπουσα χωλότητα δεν χρειάζεται κάποια επέμβαση. Να θυμάστε οτι η επέμβαση γίνεται για να βελτιώσει την ποιήτητα ζωής σας και όχι για να αντιμετωπίσει την αρτηριοσκλήρωση.

• Η συντηρητική θεραπεία με άσκηση, ασπιρίνη κλπ, αρκεί για πολλούς ανθρώπους.

• Οι στενώσεις ή μικρού μήκους αποφράξεις μπορούν συχνά να αντιμετωπιστούν με μιαν ακτινολογική επέμβαση, όπου εισάγεται ένας καθετήρας στην αρτηρία και η στένωση διανείγεται με ενα ειδικό μπαλονάκι [αγγειογραφία και αγγειοπλαστική].

• Οι μεγάλου μήκους αποφράξεις μπορούν να αντιμετωπιστούν με εγχείρηση [μηροιγνυακή παράκαμψη], όπου το αίμα εκτρέπεται σε νέο αγωγό που είναι είτε συνθετικό μόσχευμα είτε η ίδια η δικιά σας φλέβα που αρτηριοποιείται.

• Η απόφαση είναι δικιά σας, αφού έχετε ενημερωθεί για τους κινδύνους και τα ωφέλη. Υπάρχει βέβαια ο κίνδυνος της εγχείρησης [πολύ μικρός], αλλά τα περισσότερα μοσχεύματα παραμένουν ανοιχτά στο 70% στα 5-10 χρόνια. Η αγγειοπλαστική ενέχει μεν μικρότερο κίνδυνο, όμως μόνο το 50% των αρτηριών παραμένουν ανοιχτές μετά απο έναν χρόνο και η απόφραξη είναι 10-15% ετησίως μετέπειτα. 

​

• Επειδή η στένωση ή απόφραξη της μηριαίας αρτηρίας δεν εποτρέπειι αρκετή παροχή αίματος στους μυς του κάτω άκρου, με αποτέλεσμα να μην μπορείτε να περπατήσετε όσο χρειάζεστε, πράγμα που επηρεάζει την ποιότητα της ζωής σας και δεν σας αφήνει να κάνετε πράγματα που είναι είτε καθημερινά είτε απαραίτητα και σημαντικά για εσάς.

• Αν η παροχή αίματος πέσει ακόμη περισσότερο, τότε τα συμπτώματα [πόνος] γίνονται συνεχή και υπάρχει κίνδυνος ιστικής απώλειας [έλκος ή νέκρωση, γάγγραινα].

• Συνήθως χρησιμοποιείται γενική νάρκωση, συχνά σε συνδυασμό με επισκληρίδιο αναισθησία για την αντιμετώπιση του μετεγχειρητικού πόνου.

• Θα έχετε μια τομή κάτω απο την βουβωνική χώρα και μια κάπου χαμηλότερα στο άκρο, ανάλογα σε ποιά αρτηρία θα συνδεθεί το μόσχευμα. Αν χρησιμοποιηθεί η δικια σας φλεβα θα έχετε τομές κατά μήκος της πορείας της.

• Σε πολλές μηροιγνυακές παρακάμψεις χρησιμοποιείται η δικιά σας φλέβα [δίνει καλύτερο μακροχρόνιο αποτέλεσμα]. 

• Σε παρακάμψεις πάνω απο το γόνατο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και συνθετικό μόσχευμα, το οποίο συνδέεται με ραφές με την μηριαία και την ιγνυακή αρτηρια.

• Οι τομές κλείνονται με απορροφήσιμα ράμματα, αν και συχνά χρησιμοποιούνται μεταλικα clip [stapplers]. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις τοποθετούνται και εξωτερικές παροχετεύσεις κενού που αφαιρούνται σε λίγες μέρες.

• Κατά κανόνα χορηγούνται ενδοφλέβια υγρά, παυσίπονα και αντιβιοτικά. Μπορείτε να πιείτε υγρά την μέρα της εγχείρησης και να φάτε κατι ελαφρύ. 

• Οι περισσότεροι ασθενείς κάθονται στην καρέκλα την πρώτη ημέρα και συνήθως αρχίζουν να περπατούν την δεύτερη.

• Οι αδελφές και οι γιατροί προσπαθούν να μειώσουν τον μετεγχειρητικό πόνο με παυσίπονα ή χορηγώντας τα απο επισκληρίδιο ή ενδοφλέβιο καθετήρα.

• Καθώς η κατάσταση σας σταδιακά βελτιώνεται, αφαιρούνται οι διάφοροι σωλήνες και βγαίνετε απο το νοσοκομείο συνήθως μετά απο μια εβδομάδα.

• Μπορεί να νιώθετε κουρασμένος για κάποιο διάστημα μετά την εγχείρηση, αλλά η βελτίωση ειναι γρήγορη.

• Προσπαθειστε να περπατατε καθημερινα, εστω και για λιγο.

• Μπορείτε να κάνετε ενα ντουζ, αλλά μην μπείτε στην μπανιέρα μέχρις ότου τα τραύματα κλείσουν πλήρως [2 εβδομάδες].

• Μπορείτε να οδηγήσετε μετά απο 10-15 μέρες απο την εγχείρηση και να επιστρέψετε στην δουλειά σας σε έναν μήνα.

• Θα πρέπει να παίρνετε τα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα εφ'όρου ζωής.

• Αιμορραγία & λοίμωξη, όπως και σε κάθε εγχείρηση, αλλά ο κίνδυνος είναι 1-2%.

• Πρώιμη απόφραξη του μοσχεύματος [2-5%], οπότε μπορεί να χρειαστεί νέα επέμβαση, όπως θρομβόλυση υπο ακτινολογικό έλεγχο.

• Προβλήματα απο τα τραύματα. Μια μικρή δυσφορία είναι φυσιολογική, όπως και μερικά μυικά τινάγματα με πονο. Μερικές φορές μπορεί να μαζευτεί κίτρινο υγρό [λέμφος] που στις περισσότερες περιπτώσεις υποχωρεί, Πολύ σπάνια χρειάζεται παροχέτευση.

• Μπορεί να έχετε περιοχές του δέρματος που είναι μουδιασμένες ή αναίσθητες λόγω διατομής μικρών νευρικών ινών. Βελτιώνονται σε λίγους μήνες.

• Συχνά επίσης πρήζεται το πόδι λόγω της αυξημένης αιμάτωσης μετά την εγχείρηση. Η ανύψωση του και η κίνηση βοηθά πάρα πολύ στην μείωση του οιδήματος.

• Μετά απο 5 χρόνια το 70-80% των παρακάμψεων πάνω απο το γόνατο συνεχίζουν να λειτουργούν κανονικά.

• Για bypass κάτω απο το γόνατο το ποσοστό είναι κάπως μικρότερο, 60-70%.

• Η πρόγνωση είναι καλύτερη αν χρησιμοποιήθηκε η δικιά σας φλέβα και αν παίρνετε αντιπηκτικά [παρουσιάζουν όμως κάποια προβλήματα].

• Επειδή υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθούν στενώσεις στα σημεία που το μόσχευμα ενώνεται με τις αρτηρίες ή μέσα στην δικιά σας φλέβα, πρέπει να μπείτε σε πρόγραμμα παρακολούθησης με υπερήχους. Ο λόγος είναι οτι οι στενώσεις μπορεί μεν να μην προκαλούν συμπτωματα σε πρώιμα στάδια, η έγκαιρη όμως διάγνωση τους κάνει πιο εύκολη την αντιμετώπιση τους και παρατείνει την ζωή του μοσχεύματος.