Μιλούμε για αγγειακή πρόσβαση σε αρρώστους που χρειάζονται συχνό καθετηριασμό των φλεβών,

• είτε για νεφρική διύλιση [τεχνητός νεφρός] σε νεφρική ανεπάρκεια,

• είτε για χορήγηση φαρμάκων χημειοθεραπείας ή άλλων τοξικών φαρμάκων που δεν μπορούν να δοθούν απο μικρή φλέβα,

• είτε σε αρρώστους που για διάφορους λόγους δεν έχουν καλές περιφερικές φλέβες.

Μπορούν να χρησιμοποιηθούν:

• Συσκευές που τοποθετούνται κάτω απο το δέρμα, ιδίως για χημειοθεραπεία [portacath].

• Μακρείς καθετήρες που διατρέχουν μεγάλη διαδρομή υποδόρια [ώστε ο κίνδυνος μόλυνσης να είναι μικρός].

• Χειρουργική ένωση μιας περιφερικής αρτηρίας με φλέβα [fistula, αρτηριοφλεβική επικοινωνία] , οπότε οι φλέβες διογκώνονται και είναι πολύ εμφανείς και προσβασιμες σε καθετηριασμο. Αλλοτε πάλι ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν και πλαστικά μοσχεύματα που ενώνουν αρτηρία με φλέβα.

• H fistula είναι η δημιουργία μιας τεχνητής χειρουργικής επικοινωνίας ανάμεσα σε μια αρτηρία και μια επιφανειακή φλέβα ώστε να μεγαλώσουν οι φλέβες κάτω απο το δέρμα και να μπορούν εύκολα να καθετηριαστούν και να γίνει σύνδεση με τον τεχνητό νεφρό.

• Επειδή η ωρίμανση παίρνει συνήθως 3 μηνες, συνιστάται η δημιουργία της αρτηριοφλεβικής επικοινωνίας πρώιμα σε ασθενείς στο τελικό στάδιο της νεφρικής ανεπάρκειας.

• Ετσι μειώνεται κατα πολύ το ποσοστό ασθενών που πρέπει να νοσηλευθούν επειγόντως όταν οι νεφροί πάψουν να λειτουργούν.

• Με άλλα λόγια, είναι καλύτερα να υπάρχει η fistula και να μην χρησιμοποιείται, παρά να υπάρχει ανάγκη νεφριής διύλισης και να μην υπάρχει fistula. 

• Η επέμβαση γίνεται συνήθως με τοπική νάρκωση, διαρκεί περίπου μια ώρα και ο ασθενής δεν μένει στο νοσοκομείο.

• Σαν πρώτη επιλογή είναι το μή κυρίαρχο άκρο [πχ. αριστερό σε δεξιόχειρες], ακολουθούμενη απο το κυρίαρχο άκρο [προκειμένου για εγχείρηση στο ίδιο ανατομικό μερος].

• Το πιο περιφερικό σημείο [πάνω απο τον καρπό] επιλέγεται σαν αρχική θέση.[κερκιδικοκεφαλική επικοινωνία].

• Ακολουθούμενο [επί αποτυχίας ή αν τα αγγεία δεν ειναι καλά] σπο επέμβαση στο ύψος του αγκώνα [βραχιόνιος επικοινωνία].

​

• Αν οι φλέβες δεν ειναι καλές, μπορεί να χρησιμοποιηθούν συνθετικά μοσχευματα, αρχικά στον πήχυ και επί αποτυχίας στον βραχίονα.

• Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιθούν τα αγγεία στο πόδι ή μόσχευμα σαν περιδέραιο κάτω απο τον λαιμό.

• Εν τούτοις, παρά όλες αυτές τις επιλογές, το 90% των ασθενών σε προγραμματισμένη νεφρική διύλιση έχουν είτε κερκιδική είτε βραχιόνιο fistula.

​

• Πρώιμη θρόμβωση ή μή ωρίμανση σε αρρώστους με μικρές φλέβες ή με αρτηριακές βλάβες [πχ. διαβητικους] [10-30%].

• Σχηματισμός ανευρύσματος [διόγκωση και λέπτυνση σαν μπαλόνι], ιδίως σε βραχιόνιες επικοινωνίες. [10%].

• Ισχαιμία του άκρου στην περιφέρεια λόγω κλοπής αίματος απο την επικοινωνία [λιγοτερο απο 5%].

• Λοίμωξη, η οποία όμως συνήθως δεν σχετίζεται με την εγχείρηση αλλά με τον συχνό καθετηριασμό για διύλιση σε ώριμες επικοινωνίες.

• Μεταγενέστερη, απώτερη θρόμβωση μετά απο χρόνια χρήση, η οποία συνήθως σχετίζεται με τραυματισμό του ενδοθηλίου απο τις βελόνες καθετηριασμού.

​

• Κερκιδική [καρπός]: άν αφαιρέσουμε το 15% της πρώιμης θρόμβωσης ή μη ωρίμανσης, λειτουργεί περίπου στο 90% των ασθενών μετα απο 3 χρονια [75% στο σύνολο], και στο 50% μετά απο 7 χρόνια. 

• Βραχιόνιος [αγκώνας]: λειτουργεί στο 90% των περιπτώσεων μετά απο 3 χρονια.

• Μοσχεύματα του άνω άκρου: μόνον το 70% λειτουργεί για 12 μήνες, στα δε 3 χρόνια σχεδόν όλα έχουν θρομβωθεί.